Lukas 5

Interpretatie

Nadat Jezus in Lukas 4 de moeder van Simon (Petrus) genezen heeft, komt Hij nu weer “toevallig” met Simon in aanraking. Simon heeft zojuist net de hele nacht gevist maar het gezwoeg was zonder resultaat. Gehoorzaam aan Rabbi (meester/leraar) Jezus, vaart hij een stuk van de kant zodat Jezus vanaf zijn boot de menigte kan toespreken. Als Jezus hem direct daarna vraagt de netten uit te werpen is Simons’ eerste gedachte vast iets als: dat zal niets opleveren, we hebben zojuist de hele nacht al gevist en niks gevangen. Toch vertrouwt Simon op Jezus, en blijkt de visvangst overweldigend.

Het schip en de netten bezwijken nét niet, ondanks de overweldigende vangst, het maximale wordt eruit gehaald. Simon Petrus herkent wederom dat Jezus niet zomaar iemand is: alleen God kan dit soort bovennatuurlijke wonderen verrichten. Petrus speelt een hoofdrol in dit wonder: het is zijn boot, hij is de ‘visserman’ en hij volgt Jezus’ opdracht om vissen te vangen. Kortom: Petrus is dé discipel die een sleutelspeler wordt in het binnenhalen van mensen in Gods nieuwe Koninkrijk, samen met Jacobus en Johannes (die er ook bij waren). De eerste drie apostelen, de uitgezondenen, om Gods Koninkrijk te verkondigen zoals Jezus dat ook heeft gedaan.

Diepgang

De wonderlijke visvangst is niet bedoeld als les dat Jezus ons meer eten of werk­succes geeft. Het is een oproep tot discipelschap. Zoals Petrus zijn net uitwierp tegen alle verwachting in en op Jezus vertrouwde, zo roept Jezus ook ons om Hem te volgen. Onze oude bezigheden zijn niet het belangrijkste meer; in Gods Koninkrijk draait het om mensen die gered moeten worden. Wanneer wij op Zijn woord vertrouwen, komt vrucht niet uit ons zwoegen, maar uit gehoorzaamheid aan Hem. Deze les gold voor Petrus, maar ook zeker voor ons. Tegelijk raakt dit moment ook het grotere herstel dat God volgens de profeten door de geschiedenis heen uitwerkt. Jeremia 16 spreekt over een tijd waarin God Zijn volk na oordeel en verstrooiing opnieuw zal verzamelen. Dat patroon van herstel en bijeenbrengen klinkt door in wat Jezus hier begint: een nieuwe fase, een nieuwe Exodus, waarin Hij een volk rondom Zich vormt dat leeft uit Zijn woord. Dat begint bij de discipelen van Jezus, en zal via hen worden doorgezet binnen en buiten Israël.

Interpretatie

Volgens de wet van Mozes werd iedereen die een melaatse aanraakte ceremonieel onrein (Lev. 13–14). Bij Jezus gebeurt het tegenovergestelde: wanneer Hij de man aanraakt, wordt niet Jezus onrein, maar wordt de melaatse rein. Jezus is sterker dan onreinheid, en wordt er niet door aangetast, Hij is “heilig, onschuldig, onbevlekt” (Heb. 7:26). Hij vervult de wet, niet door het te omzeilen, maar door de bedoeling erachter zichtbaar te maken: God brengt herstel waar de mens het niet kan. De opdracht aan de man om zich aan de priester te tonen (volgens de eisen van de wet) laat zien dat Jezus de letterlijke wet respecteert en tegelijkertijd de ware bedoeling vervult.

Diepgang

In deze passage zien we hetzelfde patroon als hoe het evangelie werkt. Net als de melaatse, hoorden wij ooit over Jezus en gingen we Hem herkennen als Christus. We erkenden vervolgens ons eigen onreinheid (zonde) en isolement van God, en wierpen ons gebroken neer voor de voeten van Jezus om ons hiervan uit genade te redden. Hij nam onze onreinheid weg en we mogen daardoor nu weer rein en vergeven in de nabijheid van God treden. Net als bij de melaatse, wordt van ons wel verwacht dat wij nog het nodige werk verrichten in het heiligdom, het Lichaam van Christus, en zo een getuigenis te geven van wat Jezus in ons gedaan heeft.

Interpretatie

De daden van Jezus gingen in Galilea tot aan Judea rond als een vuur. Men kwam van ver omdat ze er echt in geloofden dat Jezus van alle ziektes kon genezen. Het geloof van deze mannen was zo sterk dat ze zelfs het dak van het huis openbraken om hun vriend te laten genezen. Jezus, die zich bewust was van de aanwezigheid van de sceptische Farizeeën en wetgeleerden, koos niet voor een simpele genezing maar voor een theologisch statement. Want door te zeggen dat Hij “de zonden vergeeft” van de man, maakte Hij zich gelijk aan God – want alleen God kan zonden vergeven. Misschien begrijpelijk dat men zich afvroeg waarom Jezus, een mens, op de stoel van God ging zitten met deze uitspraak. Jezus deed dit natuurlijk expres, en door de opvolgende genezing bewijst Jezus dat Hij wel degelijk de macht heeft om zonden te vergeven. Jezus ís God in het Vlees!

Diepgang

Direct na de wonderlijke visvangst en de genezing van de melaatse, zien we wederom een beeld van de kracht van het evangelie. Geloof doorbreekt barrières, het legt de weg bloot naar Jezus, die vergeving en genezing schenkt aan eenieder die gelooft. Op de eerste plaats genezing van de ziel, door vergeving. Voor sommigen nu al genezing van het lichaam, maar uiteindelijk zullen we allemaal ‘opstaan’ uit de dood met een gezond en onvergankelijk lichaam. In het oude testament kwam vergeving alleen in de Tempel, na het brengen van de juiste bloedoffers, uitgevoerd door priesters volgens hele specifieke wetten en ceremoniën. Jezus laat hier onder het nieuwe verbond zien dat Híj die nieuwe Tempel, Priester en Offer is. Overal waar Hij is, is vanaf nu vergeving en genezing mogelijk. De tempel, priester en offers wezen vooruit naar Jezus, die de vervulling is van deze ‘voorschaduwen’.

Interpretatie

Levi’s roeping laat zien dat Jezus mensen niet benadert op basis van wat ze al geworden zijn, maar op basis van wat Hij in hen wil doen. Levi was op dat moment nog steeds een tollenaar: maatschappelijk buitengesloten, religieus onrein verklaard, en moreel veracht. Toch spreekt Jezus hem als die zondaar aan. De kracht van dit moment ligt daarin dat de verandering niet vóór de roeping plaatsvindt, maar dóór die roeping. Jezus’ genade maakt een verandering mogelijk wat Levi zelf nooit had kunnen bereiken. Zo laat dit verhaal de dynamiek van genade zien: Jezus roept, en in die roep begint de vernieuwing die een mens tot een volgeling van Jezus maakt.

Diepgang

Dat Levi direct opstaat en meegaat laat zien dat de roep van Jezus niet zomaar een uitnodiging is, maar kracht heeft. Zoals Gods woorden in Genesis licht en leven tevoorschijn riepen, zo brengt Jezus’ woord “Volg Mij” een nieuw leven in Levi voort. Zijn gehoorzaamheid toont dat Jezus niet alleen mensen aanspreekt, maar harten opent, identiteit vernieuwt en een totaal nieuwe richting geeft. Levi volgt niet omdat hij al veranderd wás, maar omdat Jezus’ roep hém verandert. Dat betekent echter niet dat Levi hier geen keuze heeft, de Bijbel leert een wisselwerking: God neemt het initiatief, en de mens kan kiezen om hierop in te gaan. Jezus’ oproep is krachtig, maar niet dwingend.

Interpretatie

Met het beeld van de Bruidegom laat Jezus zien dat Zijn aanwezigheid een unieke tijd markeert. Vasten past bij rouw, wachten en verlangen, maar wanneer de Bruidegom bij hen is, is het een tijd van vreugde. Jezus’ punt is eenvoudig: wanneer God Zelf in je midden is en de Redding brengt, is dat een moment om te vieren – en niet om in zak en as te zitten. Men begreep de bedoeling van het vasten niet, of herkenden het feestelijke moment dat de Messias en God zelf onder hen was niet.

De twee gelijkenissen van de lap en de wijnzakken maken een breder punt: de nieuwe mindset die Jezus brengt kan niet in de oude religieuze denkwijze worden geperst. Oude structuren, gewoonten en verwachtingen uit het oude verbond kunnen niet het leven dragen dat met Jezus doorbreekt. Nieuwe wijn vraagt om nieuwe zakken; wat God nu doet is niet een aanvulling op het oude, maar het begin van iets nieuws dat om nieuwe vormen vraagt. Voor mensen die deze oude wijn, de oude religie, gewend zijn, is het moeilijk om naar de nieuwe wijn over te stappen.

Diepgang

Jezus vertelt deze gelijkenissen direct na de vraag over vasten omdat het probleem niet het ritueel zelf is, maar de manier van denken erachter. De mensen proberen Zijn komst te beoordelen met oude categorieën, alsof het nieuwe leven dat Hij brengt binnen dezelfde religieuze kaders past. Met de beelden van de lap en de wijnzakken maakt Jezus duidelijk dat Zijn werk niet om kleine aanpassingen draait, maar om een vernieuwing die bij het hart begint. Het nieuwe verbond kan niet gedragen worden door oude vormen of oude verwachtingen; het vraagt om een innerlijke verandering die past bij wat God nu doet.